Nỗi cô đơn của các số nguyên tố

Tựa đề cuốn sách làm tôi mường tượng về nỗi ám ảnh quá khứ – môn Hóa Học ở thời trung học.  Nhưng may thay, nội dung bên trong cái bìa cứng màu xanh lá cây ấy lại mang đến những nỗi niềm của tôi về những người bạn nhỏ..

Trường học có công bằng không?

Phòng học có là một xã hội thu nhỏ, nơi công lý được thực thi và các công dân được sống vui vẻ hạnh phúc ở đó không?

Năm 15 tuổi tôi bị một thằng to con trong lớp bắt nạt.  Nó ghét tôi như người ta ghét một thứ bệnh dịch có thể bị lây lan nếu như phải đứng gần trong bán kính 100 centimet.  Cách nó lộ liễu thể hiện sự miệt thị đấy với tôi càng khiến bản thân tôi cảm thấy dường như mình chẳng là một sinh vật nào ở trường cả.  Cộng thêm rất nhiều yếu tố khác, bạn bè, ngoại hình, năng lực, quả thật dường như đó là một cơn ác mộng kéo dài nhất thời đi học mà tôi từng có.  Cô giáo chủ nhiệm của tôi rất bận rộn với nhiều trách nhiệm ,sổ sách, điểm số, giáo án, các phong trào thi đua, các danh hiệu, gia đình và con cái…dù đã biết vấn đề của tôi nhưng không bao giờ cô có ý định muốn giải quyết nó.

Sau này khi trở thành một giáo viên, tôi luôn đặt mắt mình vào những đứa trẻ ít nói trong lớp trước hết.   Thú thật rằng, phần nào tôi đã không công bằng với tất cả.  Nhưng tôi biết mình không-công-bằng-trong-cái-công-bằng.

Nếu như trường học không phải là nơi trẻ cảm thấy mình được đối xử công bằng nhất thì nơi đó không nên được định nghĩa là trường – học.

Giáo viên chúng ta thường hay bị rơi vào lối định kiến cũ kỹ là học sinh này ngoan, học sinh kia thì hư và bởi thế nên trong tiềm thức, tình cảm của chúng ta dành cho những đứa trẻ biết nghe lời, biết thực hiện tốt những yêu cầu của giáo viên, có tác phong nề nếp nghiêm túc vv…vv… luôn được ưu ái hơn là những đứa trẻ còn lại.  Nhưng công bằng mà nói, bản chất của giáo dục chính là sự cải tạo phần “con” trở thành phần “người” hoàn chỉnh, chính những đứa trẻ “còn lại” kia đó, mới là đối tượng cần được giáo dục, cần được quan tâm hơn cả.

Ai cũng muốn lựa chọn cho mình cái mình thấy thoải mái nhất.  Đơn cử trong việc ăn và mặc, chẳng ai thích mang trên người một bộ đồ khiến mình trông thảm hại, ăn uống thì lại càng rõ ràng hơn, nếu như món ăn đó không hợp khẩu vị thì hà tất gì phải gắp bỏ vào mồm?

Nhưng nếu cũng đem quy ước đó áp dụng vào giáo dục thì người làm giáo dục có lẽ đã làm thủng một cái lỗ rất to trên tấm lưới được đan móc cầu kỳ này rồi.  Những người làm giáo dục, phải nhất định hiểu rõ tính chất của công việc mình đang làm.

1. Không phán xét 

Sự phán xét dễ dãi từ giáo viên sẽ khiến trẻ nhận định sai lầm về khả năng của chúng.  Trong một nghiên cứu khoa học cho thấy, giữa một đứa trẻ luôn được nói về những điều tích cực, được khen ngợi (có chọn lọc) về khả năng của mình với một đứa trẻ luôn bị nói tiêu cực và bị trách mắng vì điểm số thấp kém thì trường hợp đầu tiên sẽ đạt được kết quả học tập tốt hơn trong cùng một thời gian so với trường hợp thứ hai.  

2. Không phân biệt đối xử 

Chúng ta hay bị hình thức bề ngoài của người khác tác động đến suy nghĩ cá nhân, ngay cả khi làm giáo dục,  đôi khi vẻ bề ngoài của một học sinh không được sáng sủa lắm khiến ta cũng dễ dàng nhận định rằng năng lực học sinh này yếu kém, không thông minh hoặc ham chơi.  Từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động dạy dỗ của ta đến trẻ cũng không ít.  Đã làm giáo dục thì tất cả đều phải được yêu thương giống như nhau, đó phải là sứ mệnh.  

3. Tạo ra một môi trường trong sạch 

Học sinh của chúng ta hôm nay sẽ là những công dân của thế giới trong tương lai.  Nếu muốn thế giới tương lai của chúng ta trở thành như thế nào thì cũng hãy dạy học sinh của chúng ta giống như vậy. Chúng cần được giáo dục về một môi trường sống trong sạch.  Hòa thuận và giúp đỡ nhau.  Yêu thương và đối xử với nhau như những con người bình đẳng.  

4.Tôn trọng sự khác biệt 

Đây là một phạm trù cần được hiểu đúng đắn để phát huy được tối đa sức mạnh của nó.  Chính giáo viên cũng phải tôn trọng sự khác biệt của học sinh, bởi vì 20 học sinh sẽ là 20 cách nhìn nhận khác nhau về một quan điểm.  Chưa kể tính cách của các em cũng không hoàn toàn giống nhau, cái hay của giáo viên đó là dẫn dắt các em để tính đoàn kết không tách rời khỏi tập thể nhưng vẫn giữ được cái “chất” riêng của mỗi cá thể. 

Đột nhiên mình nhớ một câu thơ học ở cấp I, “Làm anh khó đấy, phải đâu chuyên đùa!”, bây giờ đổi lời đổi ý một tí thành “làm cô khó lắm, phải đâu chuyện đùa!” chắc mọi người cũng sẽ nhất trí đúng không?

Nguyễn Lê Kim Ngân