Điều gì đánh giá một đất nước? Tỷ lệ tham nhũng thấp, một nền giáo dục tiên tiến hay những phúc lợi xã hội? Những chính quyền quốc gia khắp thế giới sử dụng nhiều chính sách khác nhau để vận hành đất nước. Để đánh giá mức độ hiệu quả của những chính sách này, một bảng thống kê đã được thành lập dựa trên những số liệu của World Justice Project’s, the World Bank’s Governance Index và Social Progress Index những số liệu này được đánh giá ở nhiều hạng mục khác nhau của một đất nước. Từ đó, ta suy ra được bảng xếp hạng những quốc gia đáng sống nhất thế giới.
Đan Mạch.
Phần lớn những đất nước Bắc Âu có số điểm rất cao, nhưng Đan Mạch lại nhỉnh hơn một tí (và có số điểm cao hơn trung bình thế giới rất nhiều) với số điểm gần như là tuyệt đối được đánh giá bởi Social Progress Index dựa trên những hạng mục khác nhau như dinh dưỡng, y tế, quyền được học tập và di chuyển.
Đan Mạch có số điểm gần như là tuyệt đối được đánh giá bởi Social Progress Index dựa trên những hạng mục khác nhau
Những quyền lợi này không chỉ áp dụng cho những người vốn được sinh ra và lớn lên ở Đan Mạch. Tổng biên tập người Đức Anne Steinbach của Traveller Archives, người đã từng sống ở Aarhus trong vòng 6 tháng, một trong những thành phố lớn nhất ở Đan Mạch chia sẻ: “Y tế và những phúc lợi xã hội đều được quản lý tốt, phát triền và được đảm bảo có hiệu lực với tất cả mọi người sinh sống ở Đan Mạch. Mọi học sinh đều được trợ cấp và không phải trả tiền để học ngoại ngữ. “
Xã hội Đan Mạch làm việc dựa trên lòng tin hơn là dựa trên giấy tờ. Anne Steinbach: “Khi người Đan Mạch ốm và không thể đi học hay đi làm. Họ đơn giản chỉ cần gọi điện và thông báo cho sếp hoặc thầy/cô của mình. Ở Đức thì chúng tôi phải cần giấy chứng nhận của bác sĩ để chứng minh điều này. Ở Đức và Đan Mạch đều rất chặt chẽ trong việc quản trị con người, nhưng Đức thích mọi thứ phải ở trên giấy tờ và được chứng thực chặt chẽ, trong khi đó người Đan Mạch đối xử với nhau như gia đình”.
Cuộc sống ở Đan Mạch có thể đắt đỏ hơn phần lớn Châu Âu và có thuế cao nhất Châu Âu để trả tiền cho các dịch vụ xã hội. Nhưng bù lại những gì họ nhận được chính là chất lượng và sự hài lòng của người dân.
“Người Đan Mạch rất là hygge” Steinbach chia sẽ. Từ hygge trong tiếng Đan Mạch có thể được hiểu nôm na là sự thảnh thơi, hòa đồng với mọi người. “Xem phim hoặc ăn tối với những người Đan Mạch là cách tốt nhất hòa nhập vào cuộc sống và nền văn hóa của họ. Người Đan Mạch rất thích tán ngẫu, đối với họ ngồi cùng với nhau dưới ánh đèn cầy, tận hưởng bữa tối và trò chuyện là quá tuyệt vời rồi.”
New Zealand
New Zealand và Úc có số điểm gần như là bằng nhau, nhưng New Zealand lại nhỉnh hơn một tí vì sự ổn định chính trị, quyền con người và không có khủng bố. Zoe Helene, người thành lập Cosmic Sister chia sẻ: “New Zealand là một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới cho phép phụ nữ được bầu cử”.
Chính quyền có những chính sách hào phóng để hỗ trợ những bố mẹ đơn thân, trẻ em, học sinh và người già. Thông thường để đánh giá một nền văn minh nào đó, chúng ta phải nhìn cách họ đối xử người lớn tuổi, khi một người công dân New Zealand đã 65 tuổi, họ sẽ được chính quyền hỗ trợ một khoản trợ cấp khá lớn, cho dù họ đã có một khoản thừa kế kết xù hoặc họ vừa mới đến New Zealand được 5 tháng.
Khi một người công dân New Zealand đã 65 tuổi, họ sẽ được chính quyền hỗ trợ một khoản trợ cấp khá lớn
Canada
Canada và Mỹ gần bằng nhau, nhưng Canada lại nhỉnh hơn một tí. Canada có số điểm khá là suýt sao với các nước ở Bắc Âu ở những hạng mục như: dinh dưỡng, bảo hiểm y tế, quyền được đi học và quyền con người.
Alia Bickson một cố vấn của công ty Intrepid Travel hiện đang sống ở Toronto chia sẻ: “Canada cấp tiến và tiến bộ hơn người láng giềng Mỹ ở phía nam. Ở đây chúng ta rất khó kiếm được những quan điểm chống đối với quyền được bầu chọn của phụ nữ, hoặc sự kỳ thị đối với những người đồng tính trong cộng đồng LBGTQ.”
Một sai lầm phổ biến nhất mà khách nước ngoài hay mắc phải khi ở Canada là lạm dụng lòng hiếu khách của họ. Bickson nói rằng: “Họ biết được khi nào là điểm dừng và sẽ đối xử tốt với bạn khi nào bạn còn tôn trọng họ.”
Canada cấp tiến và tiến bộ hơn người láng giềng Mỹ ở phía nam
Nhật Bản
Nhật Bản đạt được số điểm cao nhất ở Châu Á bởi World Bank và Social Progress Index qua những hạng mục như: sự hiệu quả của chính quyền, sự ổn định chính trị, dinh dưỡng, y tế, giáo dục và vệ sinh.
Adam Goulston một nhà văn từ Mỹ hiện đang sống ở Fukouka chia sẻ: “Chính phủ ở Nhật Bản rất tốt, họ biết họ đang làm gì và điều đó được thể hiện qua sự sạch sẽ, sự hiệu quả và những dịch vụ của họ. Và đó cũng có thể là lý do tại sao con người Nhật Bản lại có ý thức cao về việc giữ gìn những đồ dùng công cộng.”
Bảo hiểm y tế của họ có thể được sử dụng ở khắp nơi trên toàn thế giới, mặc dù nó có thể khá là đắt đỏ, vì giá thành của bảo hiểm y tế ở Nhật Bản còn phụ thuộc vào thu nhập của mỗi cá nhân và bị trừ trực tiếp vào lương của họ. Nhưng bù lại người dân có thể sử dụng dịch vụ y tế mọi lúc mọi nơi và hóa đơn sẽ bị trừ đi một khoảng. Mặc dù Nhật Bản đang chịu ảnh từ việc suy giảm dân số, tỉ lệ người già quá cao làm
hệ lụy đến việc duy trì bảo hiểm y tế, nhưng nhìn chung hệ thống này vẫn đang hoạt động khá hiệu quả. Nhật Bản cũng đồng thời sở hữu những bác sĩ điều trị ung thư tốt nhất thế giới.
Trung học và tiểu học là bắt buộc, và phần lớn trường học ở Nhật Bản xếp hạng khá cao trên thế giới
Hệ thống giáo dục cũng là điểm mạnh của đất nước này: trung học và tiểu học là bắt buộc, và phần lớn trường học ở Nhật Bản xếp hạng khá cao trên thế giới. Mặc dù phần lớn trường học ở Nhật Bản có cơ cấu tở chức khá là nghiêm ngặt, điều này dẫn đến “sự tiêu chuẩn hóa” trong giáo dục và điều này có thể ảnh hưởng đến sự sáng tạo của một số học sinh. Chính quyền Nhật Bản ưu tiên dinh dưỡng là yếu tố chính trong sự giáo dục, với những bữa ăn của học sinh được chuẩn bị từ nguyên liệu ở gần địa phương và đi kèm với những bữa ăn này chính là những bài học về dinh dưỡng và lịch sử thức ăn.
Botswana
Botswana liên tục được đánh giá là nước được quản lý tốt nhất ở Châu Phi, đặc biệt trong vai trò kìm hãm sự tham nhũng, được chấm điểm cao nhất ở Châu Phi bởi World Bank và Rule of Law Index. Sau một loạt các vụ tai tiếng vào đầu thập niên 1990, chính phủ đã thành lập bộ phòng chống tham nhũng và tội phạm kinh tế (Tên tiếng Anh là: Corruption and Economic Crime) vào năm 1994, để điều tra và truy tố những cáo buộc tham nhũng. Không chỉ như vậy, doanh thu từ việc buôn bán kim cương đã được phân bố công bằng đều khắp cả nước.
Sehenyi Tlotleg một người Botswana và là người điều phối tình nguyện viên nói rằng: “Toàn bộ đất nước được thành lập dựa trên sự đoàn kết của cả dân tộc. Chúng tôi là một đất nước luôn luôn thửc hiện và tin vào ‘Ntwa kgolo ke ya molomo ‘có nghĩa là mỗi tranh chấp đều được giải quyết hiệu quả bằng việc tranh luận, không phải bằng chiến tranh”.
Botswana vốn nổi tiếng về quyền tự do, hai mục mà Botswana được chấm cao nhất chính là mục tự do ngôn luận và quyền tự do sở hữu tài sản. Và điều đó được thể hiện qua cuộc sống hàng ngày của người Botswana, “người Botswana là những người dễ chịu, cởi mở và tôn sùng sự thật, họ không chấp nhận nhũng toan tính được giấu sau lưng họ. Vui vẻ và nói chuyện với thiện chí để giải quyết những vấn đề là điều chúng ta nên làm ở Botswana,”. Xã hội Botswana là một xã hội tự do, cho nên họ sẽ không phân biệt màu da hay tôn giáo của người khác nhưng con người Botswana sẽ nghiêm khắc và quyết đoán với những hành vi bất công hay vi phạm pháp luật.
Botswana vốn nổi tiếng về quyền tự do, hai mục mà Botswana được chấm cao nhất chinh là mục tự do ngôn luận và quyền tự do sở hữu tài sản
Điều này đồng thời tạo nên nền móng xã hội vững chắc để tạo điều kiện cho người dân Botswana được học tập và khỏe mạnh. Mỗi ngôi làng đều có hơn 500 người được đi học hay được sử dụng những dịch vụ y tế. Botswana cũng đã rất tích cực và là nước tiên phong trong việc ngăn chặn dại dịch HIV/AIDS, họ thành lập rất nhiều trung tâm y tế, tư vấn với chương trình điều trị kháng sinh miễn phí cho những người dương tính.
Việc bảo tồn thiên nhiên cũng là điểm mạnh của Botswana, điều này đã dẫn đến sự phát triển của ngành du lịch, tổng GDP của ngành du lịch đã tăng lên 12%. Phần lớn doanh thu từ ngành du lich được dùng để bảo vệ các khu bảo tồn động vật hoang dã và dùng để thành lập các đơn vị chống săn trộm lớn nhất ở Châu Phi.
Chile
Được đánh giá cao bởi chính quyền minh bạch, tỉ lệ tham nhũng thấp, giáo dục và dịch vụ y tế, Chile là một trong những nước có tỉ lệ tham nhũng thấp nhất và chính quyền ổn định nhất Nam Mỹ
Peter Murphy Lewis một công dân Chile và là giám đốc công ty du lịch Chile Guru chia sẻ: “Thông thường ở những nước Nam Mỹ khác, bạn có thể hối lộ cảnh sát giao thông khi bạn vi phạm điều gì đó, nhưng bạn không thể làm điều đó ở đây”.
Chile là một trong những nước có tỉ lệ tham nhũng thấp nhất và chính quyền ổn định nhất Nam Mỹ
Thậm chí đối với người ngoại quốc, việc mua bán tài sản hay thành lập một công ty cũng tương đối khá là dễ dàng (theo Lewis tối đa là 1,2 tuần) nếu so với các quốc gia khác. Mat Newton, người thành lập Tourism Tiger và là cư dân của thành phố Santiago nói:” Thông thường thì thủ tục rất rườm rà ở những quốc gia khác, nhưng ở đây mọi thứ rất dễ dàng”. Quá trình nhập cư thông thường là nỗi ác mộng đối với những người nước ngoài, nhưng ở đây thì không như vậy, cuộc sống ở đây khá là dễ chịu.
Bảo hiểm y tế có giá phải chăng và được phổ biến rộng rãi, nhưng điều làm nên sự nổi tiếng của Chile chính là cơ sở hạ tầng. Chile có cơ sở hạ tầng rất tốt, nên đời sống ở Chile rất dễ chịu đối vói người ngoại quốc. Ở Chile người dân có cơ hội sử dụng hệ thống đường cao tốc có chất lượng thuộc hàng tốt nhất thế giới và sử dụng bãi đỗ xe lớn thế giới ở Santiago cùng với hàng loạt cung đường rộng lớn dành cho xe đạp.
Tuy nhiên Lewis khuyên rằng khi chúng ta mới đặt chân đến Chile, điều đầu tiên nên làm là gia nhập một cộng đồng trên Facebook ở nơi bạn sống đễ tìm bạn bè nói chung ngôn ngữ, và quan trọng nhất là tìm kiếm những dịch vụ cơ bản như cơ sở y tế mà ở đó bác sĩ nói tiếng Anh.
Hiền Hạo (The BBC)
